De eerste tentoonstelling van SNESIE was te zien van 3 juni tot 15 juli in de Centrale hal van Centrale Bibliotheek in Rotterdam, met steun van de Gemeente Rotterdam.
Op 9 juni vond het openingsprogramma plaats in het bibliotheektheater Rotterdam over de onbekende en verzwegen geschiedenis van Chinezen in Suriname. In het programma gaf Surinamist en jurist William Man a Hing een lezing over de oorsprong en de migratie van de Hakka Chinezen naar Suriname. Hij is met name bekend van zijn publicaties in Wi Rutu, tijdschrift over geschiedenis en genealogie van Surinamers.
Ernestine Comvalius, oud-directeur van het Bijlmerparktheater, deed het openingswoord over haar genegeerde Chinese wortels en droeg afsluitend een eigen gedicht voor, genaamd “Chinees”:
Chinees
Mijn vader wil niet
Dat zijn ega weet
Dat hij puberjong
mij geconstrueerd heeft
Op een stoffig achterkamertje
Met geblindeerde ramen
Tegen de zon en de zonde
Mijn vader ontkent
Hij heeft het nooit geweten
Dat hij puberjong
zijn DNA heeft afgegeven
Wil niet dat zijn ega weet
Dat zijn DNA een gezicht heeft
En nu dwarrelt door zijn geweten
Mijn vader zwijgt
Ik mag niet schrijven
Niet openbaar
Hij belt niet
stuurt geen kaart
Hij staart naar de
gecodeerde chromosomen
De gecodeerde Genen
99,999% zekerheid
Mijn vader heeft mij nooit
gewiegd, maar mijn DNA
ligt trillend in zijn handen.
Ontwerper en kunstenaar Tiara Spalburg, sloot het programma af met een spoken word, getiteld “Snesie”:
Snesie
18 Onderweg naar een betere toekomst
was geld duur
Maar bleek vrijheid duurder
Leed een consequentie
Leven de prijs
14 Onderweg naar een betere toekomst
was Chinees bloed puur
Maar bleek wit bloed puurder
Het rood symbolisch
Ondergeschiktheid de eis
18, waarvan 14 in leven
Verdronken, maar moesten de oceaan nog oversteken
Verblind, door beloftes die leugens bleken
Van arbeider tot slaaf en van arbeider tot vrij
Maar op eigen kracht en met kennis van geld
van handelaar tot winkel tot eigen bakkerij
Zo begon het leven in Suriname van A-Fat, mijn overgrootvader
Koos zijn bruid van een foto en liet haar uit China halen.
Ze kregen 8 kinderen, waarvan Tjakoeng de derde.
Tjakoeng ontmoette Tjapho en samen ging hun leven verder
Zij kregen 5 dochters, waarvan ma de oudste is.
Ma ontmoette Pa en zo kwam ik hier.
Half Chinees, maar geen percentage
Gemixt, gescheurd, geplakt, geheeld
Een ethniciteitscollage
Met chinees als grootste knipsel, wat betekent het voor mij?
Een geschiedenis van beide kanten gekleurd door slavernij…
Het verleden is het verleden
Praat er niet over
we zijn het toch vergeten
Maar wie zijn de wij die het vergeten zijn
Want ik voel dat Chinees zijn meer is dan mijn sterrenbeeld als waterrat
en de feniks in mijn tweede naam
Chinees is het vuur in mijn ambitie
Werk hard, praat weinig en verlies niet
Chinees is de vechtlust en de onrust,
De yin en yang in mijn bestaan
Ik draag haar ik in de vorm van mijn ogen,
In mijn trots, in mijn tattoos, mijn emotionele onvermogen,
Chinees zijn draag ik in mijn moeder en mijn Ajies,
In mijn liefde voor kunst, leeuwendans,
Ondernemerschap, dimsum en Ping Pei ap.
Chinees zijn draag ik
En het maakt me wie ik ben
Snesie ben ik
En het maakt me wat ik ken
Een warm puntje met pindakaas,
net uit de oven van bakkerij Lai-A-Fat
Maar ook toen ik als poepchinees in mn Delftse kleuterklas zat
Bij Matjok met vrienden die alles behalve Chinees zijn
En vind ik rode Fungpaw zakjes die allang geleegd zijn
Wanneer ik geniet van de drukte op oudjaar en de pagaras gaan af
Wanneer ik papieren kleding, geld en horloges verbrand voor hun graf.
Chinees zijn draag ik
En het maakt me wie ik ben
Snesie ben ik
En het maakt me wat ik ken
Weblinks:
Tiara Spalburg: www.ateliermonday.nl
Ernestine Comvalius: https://www.mistermotley.nl/die-extra-warme-sfeer-dat-wordt-je-kenmerk-in-gesprek-met-ernestine-comvalius/
William Man-a-Hing: https://werkgroepcaraibischeletteren.nl/oorkonde-voor-william-man-a-hing/